Maar helaas, als je je doel bereikt hebt,  dat je bijv. rijk en beroemd bent, of de hele wereld hebt bekeken, dan kan/zal na geruime tijd blijken dat dit toch niet het echte ware geluk heeft opgeleverd waar je op gehoopt had. Maar al te vaak pakt het allemaal anders uit. John Lennon heeft eens gezegd: “Het leven is wat je overkomt terwijl je bezig bent andere plannen te maken.“

Dus ook al rennen mensen achter de grillen van de mode aan,  of zoeken ze fantasie, opwinding en amusement, vaak zal blijken dat ze op het verkeerde paard gewed hebben. Dan komen ze tot de conclusie dat de dingen die ze nastreefden wel eventjes gelukkig maakten maar niet blijvend. Wat mensen uiteindelijk willen is klaarblijkelijk van een andere orde. Ze willen  blijvend en duurzaam gelukkig zijn.

Bijvoorbeeld:

• Als je een nieuwe auto koopt, ben je op dat moment heel gelukkig. Maar al redelijk snel raak je aan die auto gewend, en na enkele jaren, soms vroeger soms later, begin je al weer aan een andere te denken. Want de auto krijgt mankementen, hij wordt ouder. En je raakt erop uitgekeken. En het kan ook nog gebeuren dat je je zorgen maakt of je wel een nieuwe kunt  betalen. Dus die auto heeft je maar tijdelijk gelukkig gemaakt. Dat duurde maar een poosje.
• Of het huis waarvan je droomde, dat heb je kunnen kopen. En je hebt het ook nog heel mooi kunnen inrichten ook. Maar toen raakte je aan dat mooie huis gewend. Je zag allerlei mankementen en wilde misschien alweer verbouwen of verhuizen. En toen vervolgens bleek dat je partner met je wilde breken, ja toen werd je diep ongelukkig. Het mooie huis werd volledig naar de achtergrond geschoven. Van het geluk van het huis bleef maar weinig over.
• Of je wint de lotto. Dan ga je uit je dak van geluk. Maar als dan blijkt dat je niet met geld kunt omgaan, en je daardoor misschien ook nog grote problemen krijgt, dan verandert je geluk in ongeluk.

Jammer genoeg loopt het dus vaak heel anders dan we in eerste instantie gewenst of gepland hadden en waar we zo hard ons best voor deden. Heel veel mensen komen er op een pijnlijke manier achter dat het geluk niet kan worden afgedwongen. Mogen we hieruit concluderen dat er dus iets anders nodig is om ons werkelijk diep en blijvend gelukkig te voelen?

Mensen willen blijvend en duurzaam gelukkig zijn

Als je dat wilt bereiken, dan dien je te beseffen dat ”gelukkig zijn” afhankelijk is van het volgende:

• Het geluk (of gelukkig zijn) is een gevolg is van een eerder gedane actie. Want daarop volgt een reactie.
  
• En die actie vond plaats in onze gedachten en/of woorden en/of daden. Dus in wat je denkt of zegt of doet.
  

Laten we eens kijken naar die wet.

• Of als ik mijn zoon afsnauw,  dan kan ik er bijna zeker van zijn dat ik een grote mond terug krijg.
• Of als ik lieg en bedrieg, dan kan ik er zeker van zijn dat niemand mij nog vertrouwt of serieus neemt.
• Of als het op zaterdag mijn poetsdag is, maar ik mijn bed niet uit kan en een gedeelte van de dag verslaap, dan kan ik er zeker van zijn dat ik mijn huis niet schoon krijg zoals ik het eigenlijk graag zou willen.

Alle acties krijgen dus een overeenkomstige reactie. Je kunt ook zeggen dat dit de wet is van oorzaak en gevolg. En dat geldt voor zaken in het klein, maar ook voor zaken in het groot. Zoals bijv. ons milieu. Jarenlang hebben wij haar geweld aangedaan op de manier hoe wij met haar omgingen, haar vervuilden en haar uitbuitten. En op dit moment moeten we ons in allerlei bochten wringen om nog net op het nippertje te kunnen voorkomen dat de natuur terug slaat in de vorm van natuurrampen, zoals kapotte ozonlaag, verontreinigde lucht, onzuiver water, planten en dieren die sterven, ons voedselketen dat vergiftigd dreigt te worden enz. Dit is de realiteit waarmee we zitten opgezadeld.

Samenvattend kunnen we zeggen:

Als de acties goed zijn, zullen de reacties ook goed zijn. Ofwel: als de oorzaken goed zijn, zullen de gevolgen ook goed zijn.  Dat houdt in dat we, indien we gelukkig willen zijn, we goede acties dienen af te geven. Dat betekent dat alles wat we denken, zeggen en doen, goed dient te zijn. Het is dus heel belangrijk dat we goede gedachten, goede woorden en goede daden hebben om goede reacties (= gevolgen) te kunnen krijgen.

Twee dingen zullen ons dan gelukkig maken.

1. De actie zelf geeft ons een goed gevoel – want we deden hem zo goed mogelijk. Als je doet wat je hoort te doen, voel je meteen al vrede in jezelf. Dat alleen geeft al voldoening.
2. De reacties – de goede resultaten die daarop volgen maken ons eveneens blij en gelukkig.

Zoals gezegd geldt de wet van oorzaak en gevolg, ofwel van actie en reactie, voor zowel alle zaken in het klein, als ook voor alle de zaken in het groot. Sterker nog: deze wetmatigheid geldt in het hele universum. Het is een natuurwet, een wet van het Leven.

Wel moeten we er even bij stilstaan, dat er soms op een goede actie niet meteen een goede reactie volgt. Daar kan soms enige tijd overheen gaan voordat de positieve vruchten geplukt kunnen worden. Kijk bijvoorbeeld maar eens naar Nelson Mandela. De eerste wrange vrucht die hij plukte van zijn goede acties was dat hij in de gevangenis belandde. Daar verbleef hij 27 jaar. Maar toen hij vrij was, bleek hij een ongebroken man te zijn. Hij was zijn ideaal trouw gebleven. Hij werd na zijn vrijlating de eerste zwarte president van Afrika. Omdat Nelson dus volhardde in zijn goede acties, kreeg hij daarna ook de meest voldoening gevende reactie.

Iets soortgelijks zou kunnen gebeuren in de opvoeding van onze kinderen. Het lukt niet altijd om hier meteen goede resultaten te boeken. Soms blijkt het zelfs averechts te werken. Maar als zo’n kind eenmaal ‘tot de jaren van het verstand’ is gekomen, bestaat er een grote kans dat het zijn opvoeder vaak in gedachten haalt en diens voorbeeldgedrag of wijze raad opvolgt.  Het is dus belangrijk te blijven doorgaan in het steeds opnieuw uitoefenen van zo goed mogelijke acties. Ook al lijkt het aanvankelijk geen goede vruchten op te leveren.

ook grote zaken, zoals het beginnen van een oorlog omdat er een conflict heerst, of omdat men landuitbreiding wil. Misschien heb je zelf ook wel 'oorlog' (ruzie)  gehad met iemand, en wil je vrede sluiten, dan gaat daar een denken aan vooraf. Zoals misschien:  ‘Eigenlijk kan dat toch niet waar ik mee bezig ben’ of ‘Het is toch niet zo erg als ik aanvankelijk dacht’. 

Hieruit blijkt dat het heel erg belangrijk is dat je zoveel mogelijk goede gedachten zult hebben. Maar dat is behoorlijk moeilijk. Slechte gedachten kunnen snel binnensluipen. En al te vaak zijn we ons niet eens bewust van wat we denken. Daarbij kan het ook nog gebeuren dat we het één denken maar dan toch nog het andere doen. Dus die goede gedachte wordt dan ondermijnd door een slechtere gedachte. Een eerste zeer belangrijke aanzet om je karakter te verfijnen is dan ook het volgende:

Probeer er eens bewust van de zijn wat je de hele dag door zoal denkt.

Let er eens op waar je denken allemaal naar toe gaat. Je zult  versteld staan hoe druk je hersens het hebben.

Hoe belangrijk die gedachten zijn, zullen we later zien in een andere bijeenkomst.

Onderstaand schema geeft nog eens een duidelijk overzicht.

Dus: op elke actie volgt een dienovereenkomstige reactie. Dat is de natuurlijke wet van oorzaak en gevolg.

Conclusie: Als je gelukkig wilt zijn, kun je het best beginnen te oefenen in het hebben van GOEDE gedachten. Daaruit vloeien goede woorden en goede daden voort.

Als je het geluk najaagt dan blijft het voor je uit dansen. De betekenis van het woord na-jagen zegt het eigenlijk al heel duidelijk. Je blijft er achter aan hollen. En als je denkt dat je het bijna hebt, ontglipt het je weer. Of als je denkt het te pakken te krijgen is het van zeer tijdelijke aard of het voldoet niet. Het richten op het geluk op zichzelf zal veel ontgoocheling geven.

De meeste mensen jagen het geluk na in iets wat buiten henzelf ligt. Zoals die nieuwe auto of die verre reis. Maar het geluk blijkt niet buiten ons zelf te vinden te zijn. Het ligt binnen in ons. En omdat het in ons ligt kan ook iedereen beginnen daar aan te werken. Op oorzaken buiten ons hebben we lang niet altijd greep. Maar 'binnen-in-ons' ligt binnen ieders bereik. Daar kunnen we het een en ander veranderen en verbeteren.

Nu begrijpen we waarschijnlijk dat wanneer we ons richten op het goede in ons (in gedachten, woorden en daden) het geluk als vanzelf naar ons zal toekomen. Dan is het geluk inderdaad een bijproduct of nevenverschijnsel. Het is dus niet haalbaar het geluk als zodanig na te jagen. Het is wel haalbaar om vanuit ons zelf de dingen zo goed mogelijk te doen, waardoor het geluk en het gelukkig zijn als een logisch gevolg tot ons komt.

Mensen lopen het geluk achterna.

Maar als je een deugdzaam leven leidt loopt het geluk jou achterna.

Nu zijn we nog maar halfweg ons thema: "Wat is goed?"

We hebben reeds gezien dat het enorm belangrijk is om te vertrekken vanuit goede gedachten, woorden en daden. Dé grote vraag is echter: "Wannéér zijn die goed?" Ieder mens immers geeft zijn eigen uitleg aan wat goed of niet goed is. Aan de andere kant is er echter toch ook het gegeven dat iedereen diep in het hart eigenlijk wel weet wat goed is, want anders krijgt men last van het geweten. Jammer genoeg wordt er niet altijd naar dit geweten geluisterd, of het wordt "gesust" met allerlei verzachtende en vergoelijkende argumenten. Ook kan men het geweten "misvormd" hebben vanuit verschillende oorzaken en beweegredenen.

Datgene wat goed is ontspringt uit een aantal basiswaarden die altijd en eeuwig geldig zijn, dus ongeacht modern denken of veranderende tijden. Deze waarden zijn de 5 menselijke basiswaarden die we overal op de hele wereld kunnen terugvinden en die de basis vormen van alle wereldreligies. (De basis die we vinden als we de franjes wegknippen die de mensen zélf in de loop der tijden om iedere religie heen geweven hebben).

Deze 5 menselijke basiswaarden zijn:

Waarheid, Rechtschapenheid (= juist gedrag),  Liefde, Vrede en Geweldloosheid.

Onze gedachten, woorden en daden zijn goed

als ze uit de 5 menselijke basiswaarden ontspringen. 

Waarheid is de eerste waarde. De overige 4 waarden komen vanzelf hieruit voort. Maar ook kan men de Liefde als vertrekpunt nemen. Ook dan volgen de andere 4 waarden. Het gaat er dus om dat ons denken (als eerste vertrekpunt) zijn oorsprong vindt uit een van de vijf menselijke waarden. We kunnen ons afvragen bij een bepaalde gedachte: “Is deze gedachte liefdevol? Is ze waar? Is ze geweldloos? Is het een vredige gedachte? Beoog ik met deze gedachte iets wat rechtschapen is? Hetzelfde geldt uiteraard voor alles wat we spreken en doen (ons handelen). Vertrekken ook zij vanuit de vijf menselijke waarden? Als dat zo is, ongeacht in welke situatie en bij welke mensen we ons bevinden, dan weten we dat onze acties goed zijn en kunnen we er zeker van zijn dat we zo goed mogelijk bezig zijn. Het zal prachtige vruchten afwerpen (op korte of op langere termijn).

Wat we tot nu toe gelezen hebben is voor iedereen belangrijk. Maar voor mensen die met kinderen werken komt er een bijzonder aspect bij. Kinderen zijn namelijk als sponzen. Zij zuigen alles op wat om hen heen gebeurt, alles wat zij horen en wat zij zien. Vooral wat zij zien schijnt belangrijk te zijn. Een oud wijsJoods boek - de Talmoed – zegt het volgende:

”Kinderen sluiten hun oren voor advies

maar openen hun ogen voor het voorbeeld”.

Met andere woorden: kinderen kunnen hun oren gemakkelijk sluiten (en doen dat klaarblijkelijk ook) wanneer zij van hun opvoeder te horen krijgen hoe iets wel of niet moet. Maar zij kunnen hun ogen niet sluiten voor wat zij zien. Dat gaat ‘als koek’ naar binnen. Als kinderen dus zien dat hun vader of moeder, hun leerkracht of trainer, de buurvrouw of een populaire filmster, probeert om altijd eerlijk te zijn (= leven in waarheid), alleen straf geeft als het echt ’verdiend’ is (= rechtschapen zijn), echt met hen begaan is (= liefdevol zijn), enz. ……. dan krijgen zij daarmee een heel goed beeld voorgeschoteld. Een goed voorbeeld geven is van immens belang voor een goede opvoeding. Een opvoeder zou er zich dan ook bewust van mogen zijn wat voor voorbeeld hij/zij geeft. Misschien dient er aan dat  voorbeeld nog wat geschaafd te worden. Wanneer zo’n opvoeder dat doet, zal hij zelf de zoete vruchten hiervan plukken, terwijl het tevens een groot effect heeft op de kinderen waar hij mee omgaat. En als derde “nevenverschijnsel” zal dit een positieve invloed hebben op de samenleving want onze kinderen geven immers de toekomst vorm?

Bovenstaand citaat geldt niet alleen voor opvoeders of voor mensen die veel met kinderen werken. Nee, het geldt voor alle mensen die willen bijdragen aan een goede samenleving – ongeacht op welke (werk)plek men zich bevindt. Iedereen is immers bij tijd en wijle omgeven door kinderen? De hele samenleving dient rekening te houden met kinderen. Zelfs de programmamakers van de t.v. en de mensen die reclames bedenken dienen dat te zoen. Want ook hun werk wordt door hen gezien. Volgens een bepaalde Oprah-show blijken veel werkende ouders slechts 17 uren per week aandacht aan hun kinderen te besteden, terwijl de kinderen 40 uren per week voor de t.v. of op hun smartphone zitten. Misschien lijken deze cijfers voor ons lichtelijk overdreven, maar dat neemt niet weg dat de invloed van t.v. (en zeker ook van reclame) héél erg groot is. Men kan zich afvragen wie eigenlijk wiens kinderen opvoedt.

Als we, wat dit laatste gedeelte betreft, een en ander samenvatten dan zouden we mogen zeggen dat iedere volwassene redenen te over heeft om te proberen de dingen zo goed mogelijk te doen. Wat men ook doet of laat, alles heeft uiteindelijk invloed op de omgeving. En die omgeving dat zijn wij allemaal. Individu en samenleving kunnen niet van elkaar gescheiden worden. Ze hebben beiden invloed op elkaar. Het is dan ook noodzakelijk dat ieder persoon begint met het oefenen in het hebben van juiste (goede) gedachten, woorden en daden, vertrekkende vanuit de 5 menselijke basiswaarden. Als iedereen hieraan zou meewerken dan krijgen we een samenleving met:

Een mens leeft dus gelukkig als hij leeft vanuit de 5 menselijke basiswaarden. Alles wat ontspringt uit en gebaseerd is op de 5 menselijke waarden is goed. En ook al doet niemand dat, wij kunnen wel beginnen bij onszelf. Uiteindelijk draagt ieder mens de verantwoordelijkheid van de eigen manier van leven, van zijn of haar ’zijn‘. In het eigen diepe weten (geweten) weet iedereen waar het om gaat. Maar je dient dat 'weten' dan wel te raadplegen en er naar te luisteren. Onderstaand gezegde maakt het nog eens duidelijk.

Wrong is wrong even if everybody does it.

Good is good even if nobody does it.

Fout is fout, zelfs al doet iedereen het.

Goed is goed, zelfs al doet niemand het.

De vijf menselijke basiswaarden zijn een goed en stevig fundament voor de vorming van het karakter en de persoonlijke groei. Ieder beslist echter zelf of men het hier ook mee eens is. Ieder bepaalt ook zelf waaraan en hoe men werkt om het karakter te  verfijnen. Het uitgangspunt is “het Goede” als fundament. Het Goede vindt zijn vorm, zijn uiting in de vijf menselijke basiswaarden.

Spiritualiteit is leven vanuit de vijf menselijke basiswaarden.

Daar is niets ”zweverigs” aan. Integendeel, het is zeer concreet en praktisch.

Ter aanvulling:

Als we blijven stilstaan bij de 5 menselijke waarden, te weten: Waarheid, Rechtschapenheid (of Juist Gedrag), Vrede, Liefde en Geweldloosheid, dan kan men een benauwd gevoel krijgen van: ‘Is dit niet erg hoog gegrepen?’ ‘Ben ik als mens wel in staat dit na te streven?’ Dan kan het bemoedigend zijn om te beginnen bij een van de subwaarden. Want elk van de 5 menselijke waarden heeft namelijk een aantal bijbehorende subwaarden, die - als men daar mee aan het werk gaat - helpen om de waarde zelf te bereiken. Stap voor stap.

De subwaarden zijn dus afgeleid van en behoren bij de hoofdwaarde. Ze maken er deel van uit. Een aantal subwaarden zijn onder meerdere hoofdwaarden te rangschikken.

Samenvattend:

• We willen dat iedereen, onze kinderen en wijzelf, gelukkig zijn. En wel niet eventjes, maar voortdurend, dus blijvend.
• Het is noodzakelijk dat we hiervoor begrip krijgen van de wet van oorzaak en gevolg, ofwel de wet van aktie en reaktie.
• Akties ontspringen uit onze eigen gedachten, woorden en daden.
• Goede reakties (ofwel gevolgen) krijgen we dus op goede gedachten, woorden en daden (op korte of langere termijn).
• Onze gedachten, woorden en daden zijn goed als ze gebaseerd zijn op de 5 menselijke waarden: waarheid, rechtschapenheid, vrede, liefde en geweldloosheid.
• Omdat onze kinderen ons voorbeeld volgen (meer dan dat ze ons advies ter harte nemen),  is het erg belangrijk dat  we zélf een begin maken met goede gedachten, woorden en daden die ontspringen uit de 5 menselijke waarden. Ook als we willen groeien in een beter karakter dienen we te beginnen met goede gedachten.
• Ditzelfde geldt voor iedereen die met mensen werkt. Ieder heeft daar een voorbeeldfunctie te vervullen.

Conclusie:  Je te oefenen in GOEDE gedachten, woorden en daden, is het vertrekpunt als je gelukkig wilt zijn. Richt je op het Goede, dan komt het geluk als ‘bijprodukt’. Het richten op het geluk op zichzelf zal veel ontgoocheling geven.

Opmerking:

Het is een vereiste dat onze gedachten, woorden en daden wél met elkaar in overeenstemming zijn. Het werkt namelijk niet als je het ene denkt terwijl je het andere doet.  Dus: dénk vanuit het goede en spreek en handel daar ook naar.

De menselijke persoonlijkheid

en de vijf menselijke waarden

De vijf menselijke basiswaarden (Waarheid, Rechtschapenheid, Vrede, Liefde en Geweldloosheid) halen het beste in een mens naar boven. Ze stellen  de persoonlijkheid in staat zich te ontwikkelen naar uitmuntendheid. De menselijke persoonlijkheid kent vijf gebieden. Deze zijn: het lichamelijke, het intellectuele, het emotionele, het psychische en het spirituele. Zij bepalen samen het totale menselijke systeem.

De vijf basis waarden corresponderen met de hierboven genoemde terreinen. Omdat de menselijke wezens overal in de wereld hetzelfde zijn, kan iedereen er naar streven om zich van deze waarden bewust te worden en er naar te leven. Deze waarden zijn universeel en overstijgen elk onderscheid op gebied van landen, religies, geloofsbelijdenissen, rangen en standen. Zij omvatten alle levende wezens, omdat hun oorsprong in ieder individu ligt.

Als je de vijf menselijke basiswaarden in praktijk brengt, zal je leven steeds gemakkelijker zijn. Je zult steeds meer vreugde en vrede kennen. Als we met z'n allen volgens deze waarden leven, zal de samenleving op alle fronten snel weer gezond zijn. 

Ter inspiratie

De vijf waarden en de vijf vingers van je hand

3. Vrede

De middelvinger staat voor vrede. Hij troont in het midden als gulden middenweg en zit in het midden tussen de andere vingers.  In het gulden midden is het kalm en vredig.

4. Liefde

De ringvinger staat voor liefde. Want aan die vinger schuiven we de ring die de band met onze geliefde symboliseert. Wij zijn getrouwd of zweren trouw aan liefde alleen.

5. Geweldloosheid

En tenslotte de pink. Die staat voor geweldloosheid. Hoewel hij de kleinste vinger is kan hij door geweldloos te zijn de                     grootste reus op de knieën krijgen. Denk maar aan Gandhi die de weg van geweldloosheid bewandelde, waardoor hij India bevrijdde van de Engelse overheersing. Gandhi was de dwerg en Engeland was de reus.

Deze vijf menselijke basiswaarden heb je dus altijd bij je. Je hoeft maar naar de vijf vingers van je hand te kijken, en je hebt ze weer in herinnering. Sterker nog: deze vijf waarden wonen in je binnenste. Bijvoorbeeld: je voelt je van binnen niet goed als je de waarheid niet spreekt, als je dus liegt. Dan komt je geweten in opstand. Tenminste als het goed is.

Of als je ruzie hebt gehad met iemand, dan is er geen vrede in je hart. Dat voelt ook niet fijn.

In ieder geval is het zo dat wanneer je je richt op de vijf waarden, dus op dat wat goed is, dat het geluk dan als vanzelf naar je toekomst, als ‘bijproduct’, als nevenverschijnsel.

Vragen/opdrachten om voor jezelf te beantwoorden.

• Ga verder met het bijhouden van je dagboek wat betreft goed en/of goed nieuws.
• Zoek (voor jezelf) voorbeelden van mensen die volgens jou leven vanuit het Goede of wel vanuit de 5 menselijke basiswaarden.
• Wat in hen trekt jou het meeste aan? (Door dit te benoemen voel je nu aan den lijve wat het betekent als je een goed voorbeeld hebt. Wat zegt dat jou? Wat leert dat jou? Inspireert het je? Voorbeeld doet volgen?
• Sta eens stil bij je eigen gedachten. Wat dénk je zoal de hele dag? En van waaruit ontspruiten die gedachten? Komen ze voort vanuit (een van) de vijf menselijke basiswaarden? Kun je zo'n gedachte benoemen?
• De mens blijkt in staat te zijn om grote tegenslagen te incasseren. Heb je enig idee hoe dat komt dat mensen steeds opnieuw kracht krijgen en door kunnen gaan? Waar putten ze kracht uit?
• Hoe zit dat bij jou? Waar haal jij je kracht, motivatie en inspiratie vandaan?